Soms komt er iets langs waarvan je denkt: wat was dat? Deze advertentie op Autoscout24 was er zo een:
Gebaseerd op de 850 Special ( deze meneer heeft wat meer info). Deze auto heeft volgens de verkoper stoelverwarming. Stoelverwarming?
Er zijn er maar weinig van gemaakt. De verkoper had ook nog een 500 Jolly en een Siata Spring te koop. Alle foto's uit zijn album staan hier. Op EBay vroegen ze overigens voor de Shelette veel meer dan € 39.000
Via de Fiat 850 Facebook-pagina begreep ik dat Remo interesse had in rode achterlichtglazen (dus niet de oranje-rode die we allemaal kennen). Daarvan had ik een setje nieuwe liggen en de koop was dus snel gesloten. Het setje is bedoeld voor zijn origineel Nederlandse Neckar 850 Adria. Nou is een Fiat 850 al een zeldzame verschijning aan het worden maar een Neckar 850 Adria is dat helemaal. Tijd voor een paar foto's dus:
De auto is van 12-05-1966 en Remo heeft hem al sinds Sinterklaas 1988. Totaal aantal geproduceerde Adria's is 6.619 en dit is vrijwel zeker de enige overgebleven in Nederland. En zo zag de folder er uit:
Vanessa, een hele generatie Nederlandse mannen is groot geworden met een poster van haar aan de muur. Mannen met een poster van de Ghia Vanessa aan de muur waren er een stuk minder. En dat is niet helemaal vreemd want de Fiat 850 Ghia Vanessa, ontworpen door Giugiaro, werd in 1966 als een echte dames-auto geintroduceerd.
De techniek was van een Fiat 850 Idromatic, dus halfautomatisch. Speciaal aan dit ontwerp waren de zijramen die toegang gaven tot de bank met geïntegreerde kinderzitjes. Ghia wist wie ze als doelgroep in beeld hadden: veel geld en in voor iets exclusiefs. De carrosserievorm en het licht-paarse interieur kwam je in 1966 inderdaad zelden tegen.
.jpg)
De auto was perfect afgewerkt en was voorzien van een aantal exorbitante ideeen die, als we er nu op terugkijken, helemaal niet zo vreemd blijken te zijn. Giugiaro zorgde ervoor dat dit onwerp meer om de vorm dan om de techniek ging..jpg)
.jpg)
.jpg)
De draaibare voorstoelen (wat dan weer handig was als je een minirokje droeg) hadden veiligheidsrugleuningen en er was een opvouwbare kinderstoel in de achterbank, te bereiken via een aparte toegang (door een klapraam aan de zijkant). Overal waren opbergvakjes te vinden: luxe bekleed en geschikt voor alles wat de moderne vrouw toen bij zich had. De instrumenten verdwenen en maakten plaats voor gekleurde lampjes, ook voor de snelheidsmeter. Er was ook nog een brandblusser die ook als bandenpomp gebruikt kon worden.
.jpg)
In het Franse tijdschrift "Spirou" werd de Vanessa ook besproken:
Al snel na de introductie van de Fiat 850 bracht Zagato in 1964 de "Z" uit, een coupé met de techniek van de 850. De carrosserie leek met zijn hoekige lijnen weinig op eerdere ontwerpen van Zagato die toch vaak wat ronder waren. Van dit model werden er vier of vijf gebouwd; de kans dat je er een in levende lijve zult zien is dus miniem, al schijnt er in Denemarken al jaren een te koop te staan.
.png)
.png)
.png)
.png)
Toch wel een mooi embleem voorop
De Fiat 850 Zagato "Z" in Denemarken is verkocht naar Griekenland en wordt daar gerestaureerd:
Verder onderzoek naar deze modellen laat zien dat er nogal wat onduidelijkheid is over het aantal auto's dat gebouwd is. In tegenstelling tot de eerdere aanname van 4 of 5 blijft de stand nu op maximaal 3 staan. Onderstaande gegevens komen uit de (incomplete) archieven van Zagato en zijn door Marco Antonetto vastgelegd in het Italiaanse autoregister
Z#830 Fiat 850S Zagato 005622 3 Maart 1965 (datum in archief)
Z#891 Fiat 850S Zagato 006486 Deze stond in oktober 1964 op de stand van Zagato tijdens de autotentoonstelling in Turijn,
Z#___ Fiat 850S Zagato 0116909 26 oktober10.65 (datum in archief)
Het is twijfelachtig of de laatste auto ooit werkelijk gebouwd is.
Er is HIER een topic op het Alfa Bulletin Board waar de nieuwe eigenaar van deze auto aan deelneemt.
Zo'n beetje iedere Italiaanse carrosseriebouwer en tuner heeft zich aan de Fiat 850 gewaagd. Buiten Italie gebeurde er weinig op het derivati-front. Maar als er dan een Amerikaan aan een 850 begint dan wordt het wel heel spectaculair. Bob Keyes bouwde tussen 1974 en 1978 de TriVette. Niet veel, 27 stuks slechts waarvan 25 met de techniek van de Fiat 850 (voor de andere twee werd een VW Kever als donor gebruikt). Een van die 25 had een motor met een PBS-cilinderkop en twee Weber 40 DCOE's. Bij het afleveren van deze auto werd een topsnelheid van ruim boven de 200 km/u gehaald.
De geschiedenis:
Deze TriVette werd ontworpen in 1973 en was toegelaten als motorfiets in Californie. Bob koos de techniek van de 850 omdat die, zoals deze website zegt, naast betrouwbare motoren ook een uitstekend brandstofverbruik had en dat was handig ten tijde van het olie-embargo van toen. Zeker in een voertuig van net 500 kg. Dat gewicht werd gedeeld door een oersterk stalen buisframe met daarop een polyester carrosserie. Instrumenten kwamen, net als achterwielophanging en voorrem uit gesloopte 850's (de TriVette werd pas gebouwd toen de 850 al uit productie was). Naast de eerste generatie is er ook een tweede geweest, speciaal ontwikkeld voor de politie als achtervolgingsvoertuig. Dit omdat de politie-Fords moeite hadden om de meeste snelheidsovertreders bij te houden. Gekker hoeft echt niet (en als je het mij vraagt past er trouwens geen standaardformaat USA cop in een TriVette).
Recent is er een verkocht voor $18000, dus mocht je er een willen, even doorsparen.
Meer kun je lezen op deze site
In Quattroruote werd er dit over gezegd:
Hij heeft maar 3 wielen, dus hij gebruikt minder......
Weer eens wat anders!
In de late jaren zestig van de vorige eeuw werd er in Italie hard gewerkt aan de realisatie van speciale modelen en prototypes met vierwielaandrijving. En soms leidde dat tot een (beperkte) serieproductie. Dit was het geval met de Yeti, een kleine terreinwagen die werd getekend door de ontwerper van de Ferves Ranger. De auto had een boxframe waar weinig aerodynamisch aan te zien was.
De eerste exemplaren hadden de motor van de Fiat 850 en de Yeti was het eerste off-road voertuig met vierwielaandrijving EN vierwielbesturing gebouwd in Italië. Er was een zeer kleine serieproduktie in 1968, maar ondanks alle technische innovaties was de Yeti niet erg succesvol en kwam eigenlijk niet verder dan de fase van experimenteel prototype. Zelfs toen SAMAS (Società Albese Meccanica Autoveicoli Speciali), een ander bedrijf uit Alba in Piemonte, de produktie overnam, werd de Yeti, ondanks de vele wijzigingen aan het oorspronkelijke model, geen succes.
Samas begon met het vervangen van de motor door die van de Fiat 127 (dus de 903 cc), die in de nieuwe versie voorin werd geplaatst, in plaats van zoals bij de 850 net achter de achteras. Andere aanpassingen aan de techniek betroffen de 4-versnellingsbak van de Fiat 124 en het differentieel van de Alfa Romeo Giulia. Ook was er op aanvraag een PTO waarmee het aandrijven van diverse apparatuur (generatoren, sproeiers, waterpompen, lieren etc) mogelijk was. Daarmee werd de Yeti 903 omgetoverd in een industriële of agrarische alleskunner.
De 4x4 aandrijving had homokinetische koppelingen aan zowel de wielzijde als de differentieelzijde, met een totale overbrengingsverhouding (met twee differentieels) van 1:4,555. Dankzij de 4-wiel besturing kon de Yeti 903 binnen de 3 meter draaien. Gemiddeld verbruik 1 op 12 op de weg. Bij gebruik off-road was het 3 liter per uur. Topsnelheid was ongeveer 100 km per uur (3 km per uur was de minimale off-road-snelheid). De Yeti kon hellingen tot 80% aan.
Er waren 5 zitplaatsen en er kon met 5 personen aan boord maximaal 50 kg bagage worden meegenomen (of 2 personen en 330 kg). Rijklaar gewicht was 900 kg en er ging 40 liter in de tank.
In 1973 presenteerde Samas ook een ontwerp van een 6x6-versie van de Yeti zes-wheel drive, maar die kreeg geen commerciëel vervolg.
Foto's komen uit Quattroruote en www.autoruote4x4.com
Toen Fiat in 1968 de 850 introduceerde doken de Italiaanse carrosseriebouwers er meteen bovenop op hun kwaliteiten de tonen. En om eerlijk te zijn: soms waren hun namen mooier dan hun ontwerpen. Neem nou Scioneri uit Savigliano (ook een mooie naam) die een 5 persoons Coupe en een Spider bouwden op basis van een ontwerp door Michelotti. Niet echt moeders mooiste maar wel gebaseerd op een Fiat 850!
De kans is groot dat je nooit van Carrozzeria Caprera hebt gehoord maar ze hebben een van de mooiste carrosserien op basis van de 850 ontworpen: De Caprera Berlinetta. Op internet erg weinig over te vinden dus geniet van deze foto.
In hun dadendrang werd ook een Belvedere gebouwd, een Familiare op basis van de 850 Berlina. Kon je eindelijk je weekendboodschappen in een keer meenemen.
Waar ze misschien wel succes mee kunnen hebben gehad is de bouw van stalen schuifdaken:
Ook weinig informatie over te vinden dus ik ben blij met de foto's uit Quattroruote.
Francis Lombardi ontwierp tussen 1947 en 1973 meerdere modellen op basis van Fiat's. De meest beroemde is waarschijnlijk de Grand Prix maar ook de Lucciola's (4 deurs uitvoeringen van 600 en 850) zijn in kleine aantallen gebouwd. Van de Fiat 850 Lucciola heb ik hier het een en ander verzameld.
Er was ook een idee voor een 2-deurs, de "Smart", gebaseerd op de Fiat 850 Special:
En ook hier geldt weer: Quattroruote bedankt voor de foto's!
Giovanni Michelotti heeft veel ontwerpen getekend voor veel autofabrikanten maar voor Fiat is hij het meest bekend vanwege de Shellette, een strandauto op basis van de Fiat 850 (al was de eerste basis van dit ontwerp een DAF). De Shellette is ondertussen wel een hebbedingetje geworden voor mensen die wat geld teveel hebben. In 2016 werd er een bij Bonhams verkocht.
Michelotti ontwierp ook een 2+2 Coupe van de Fiat 850 en daar herkennen we nogal wat stijlelementen van andere auto's:
Ik zie een beetje Reliant Scimitar aan de voorkant en Opel Kadett B Coupe aan de zijkant.
Als Abarth iets ontwikkelt kan Giannini niet achterblijven. 980 cc (basis: een opgeboorde motor van de 850 Special) met 84 SAE pk bij 6200 rpm. Top van 160 km/uur. De combinatie van sierlijst en streep op de flank is dan wel weer raar.
De Giannini 1000:
Eurostyle is een vergeten carrosseriebouwer die op de autosalon van Turijn in 1968 wat speciale modellen parkeerde. Hier een Coupé op basis van een Fiat 850. Fraai? Mwah....... Wel speciaal.
Francis Lombardi was een van de meer productieve carrosseriebouwers als het om de Fiat 850 gaat.
Hij gebruikte bijvoorbeeld een Fiat 850 Special om deze creatie te maken die hij "Monza" noemde.
Hij bouwde verder de 850 Special om tot Coupe, de "Grand Prix" waarvan ook een Targa-uitvoering werd gebouwd.
De Coupe was ook met opgekietelde motoren leverbaar, onder andere van Giannini (ook met dubbele bovenliggende nokkenas) en van Abarth, de befaamde 1300. Hieronder de Scorpione met Abarth-motor.
Helaas was niet alles van Lombardi erg spannend. De Lucciola bijvoorbeeld en de Smart (hieronder) waren niet echt zeer fraai te noemen.
De eerste versie van de 4-deurs.
Lief kun je de Libellula noemen:
Vignale maakte ook meerdere ontwerpen van de diverse Fiat 850's: Berlina, Special, Coupe en Spider kwamen aan de beurt.
Op foto's uit Quattroruote:
De Berlina (ook als Special te leveren)
De Coupe
De Spider.
Een van de leukste Vignales is de 1000 Coupe:
Of natuurlijk de Berlinetta op basis van de 850 Special:
Er werden ook lelijke ontwerpen weggezet op autoshows: De Fiat 850 die OSI maakte aan de hand van een ontwerp van Michelotti is er daar een van.
De technische specificaties uit Automobil Revue van 1965:
Op Internet kwam deze foto langs:
Het is een Moretti Fiat 850 Giardiniera. Beetje rare lijn naar achter maar gelukkig kon Moretti het beter. Het bewijs zie je hieronder
De mooiste zijn tot het laatst bewaard:
De technische gegevens kwamen uit Automobil Revue.
De Siata Spring van 1969. Die kennen we allemaal.
De auto werd in 1969 geintroduceerd als "Beat" maar die naam hield geen stand.
De foto's uit de bladen (Quattroruote dan):
Ik heb de brief van de importeur en de "folder" voor jullie; klik op de brief voor de vergroting
Siata bouwde ook nog wat andere afgeleiden van de Fiat 850:
Ook hier weer een beetje een Opel-achterkant.
Eerder schreef ik al een kort stukje over de Fiat 850's die door Scioneri van een nieuwe carrosserie werden voorzien. Op de site van Ruoteclassiche vond ik een kort artikel over deze vormgever met mooie foto's van een paar 850's en nog een aantal andere creaties.
Zowel de Coupé als de Spider hieronder werden door Michelotti ontworpen maar door Scioneri gebouwd.
Ook over de Fiat 850's van Giovanni Moretti schreef ik al eens eerder een kort stukje. Er Ruoteclassiche had ook weer mooie foto's. Zodat we niet vergeten hoe een eenvoudig ontwerp ook mooi kon zijn:
De Coupé op basis van de 850 Special:
Een van de betere ontwerpen, de 1000SC:
Ook Francis Lombardi is al een keer langs geweest op mijn site, toen met wat gescande foto's uit Quattroruote. Ook nu komen de beelden weer van de site van Ruoteclassiche en ze zijn de moeite waard:
De beroemde Scorpione, met de motor van een Fiat 124.
HIER is een artikel te vinden over de Scorpione
De Fiat 850 Grand Prix Monza:
Dat er meer dan een gemaakt werd bewijst deze foto:
De Fiat 850 Spider Monza
Ook de Fiat 850 Berlina's kregen gepaste aandacht:
De 2-deurs 850 Smart:
Het prototype van de 850 Lucciola:
Maar gelukkig werd dit het produktiemodel:
En de fraaie Fiat 850 Libelulla:
Zoekend naar fotomateriaal kwam ik deze foto tegen en ik dacht "een Fiat 850 Spider". Maar wat een rare achterkant. Dat vonden de toeschouwers duidelijk ook.
Het bleek een 850 Spider te zijn met een carrosserie van Giunsella uit Genua. En ze noemden hem "Pozzi Lampra".
Verder zoekend naar foto's kwam ik terecht op de Flickr-stream van Maurizio Boi. Bijna 80 schermen met allerlei varende, vliegende en rijdende geschiedenis.
Nette auto, goed gekeken naar andere ontwerpen uit die tijd.
In Quattroruote stond nog dit (korte) artikel:
In Amsterdam werd door Ed Martare voor de Fiat 850 Spider een hardtop gemaakt in een zeer kleine oplage.
Aan het kenteken te zien eentje van 1968 maar de auto bestaat niet meer.
Bij het onderzoeken van de aantallen Fiat 850's in Nederland dook er ineens een El Sabry op. Nooit van gehoord dus meteen gaan zoeken. Het blijkt een soort van Buggy te zijn, gebaseerd op de techniek van de Fiat 850 en gebouwd door G.A.M.C. in San Remo. Bij 80 exemplaren was het over.
In 2016 werd nummer 582 van de 80 geveild in de Verenigde Staten (door Mecum) en daarvan heb ik iets betere foto's kunnen lenen:
De test van de Fiat 850 Bertone Racer hieronder liet een vraag op: wie importeerde deze auto in Nederland als het niet Leonard Lang was. Dankzij internet hoef je niet lang te zoeken. Dat was Hans Maasland in Valkenburg, ZH. Uiteraard adverteerde hij en daar ben ik hem weer dankbaar voor.
In 1968 of 1969 bezochten 4 vriendinnen Amsterdam waar ze een leuk autootje tegenkwamen. Nu zouden ze een selfie maken met zijn vieren en deze Siata maar toen was het behelpen met een camera. Met zijn drieeen bij de auto dus en de vierde achter de knop.
