Fiat 850 Geschiedenis

Op 6 mei 1964 werd bij de gebroeders Sartini, Fiat dealer in Rimini, de Fiat 850 getoond aan het publiek. Groot feest dus. Zoals gebruikelijk in het katholieke Italë werd de presentatie geopend met een inzegening door de pastoor uit de buurt. De fotograaf van dienst was D. Minghini die een hele serie foto's maakte die ik vond in de archieven van de bibliotheek van Rimini. Een mooi tijdsbeeld.

En als het pand met de Shell reclame je bekend voorkomt: een foto daarvan kwam ik in 2023 tegen:

Een prachtig ontwerp dat niet meer bestaat; op deze plek is nu een parkje.

Op 11 maart 1965 werd de 850-familie uitgebreid met de komst van de eerste serie van de Coupé en de Spider ontworpen door Bertone.

Het Fiat 850 Coupé-project was er een van Dante Giacosa en het Fiat Style Center onder leiding van Mario Boano. Die wist een model met een sobere en evenwichtige, maar ook elegante en sportieve uitstraling te creëren.

Dante Giacosa, de beroemde ontwerper van uiterst succesvolle modellen als de Topolino, de 500 en de 600, vertelde over het ontwerpproces: “Toen we indertijd auto's ontwierpen hadden we nog niet de elektronische apparaten waarmee vandaag de dag de profielen van de gipsvormen rechtstreeks op papier worden overgetrokken . De metingen werden punt voor punt uitgevoerd door een gespecialiseerde ontwerper. Dat wast nauwgezet en geduldig precisiewerk. Om het ontwerpproces korter te maken zat er niets anders op dan de werkuren 's ochtends en 's avonds te verlengen totdat de vermoeidheid ondraaglijk werd." Dit harde werk wierp zijn vruchten af tot het punt dat Giacosa zelf toevoegt: "De coupécarrosserie van de 850 is, dankzij vader en zoon Boano, een van de mooiste die Fiat heeft gebouwd".

Op de Autosalon van Genève werd de auto gepresenteerd in de carrosseriekleuren wit, beige, lichtblauw, middenblauw, rood, staalgrijs en zwart, en werd aangeboden in slechts één uitrustingsniveau, met optioneel een toerenteller, een antidiefstalstuurslot en whitewall-banden.

Het interieur was best verfijnd, met een sportstuur en houten afwerking op het dashboard, een race-achtig instrumentenpaneel met twee klokken die deden denken aan die van de Ferrari's uit de jaren vijftig, en kuipstoelen met verstelbare rugleuningen in beide richtingen voor toegang tot de achterbank.

De motor had dezelfde cilinderinhoud als de sedan, 843 cm³, maar het vermogen werd vergroot van 37 naar 47 pk. Die extra pk’s hadden hun oorsprong in de grotere diameter van de inlaat- en uitlaatkleppen en de toepassing van de Weber-carburateur met dubbele venturi. Het motortype werd 100 GC.

Aan de voorzijde werden de Coupé en de Spider uitgevoerd met Bendix-schijfremmen. Verder werd t.o.v. de Berlina de eindoverbrenging gewijzigd en werden iets bredere velgen gemonteerd.

Tijdens de test op de weg die in mei 1965 werd gepubliceerd, bereikte Quattroruote een snelheid van 139,190 km/u, veel meer dan de aangegeven 135 km/u. Voor de acceleratietest tot 100 km/u had de Coupé 18,5 seconden nodig. De kilometer vanuit stilstand werd in 39,45 seconden afgelegd.

Quattroruote gaf een dikke tien voor snelheid, remmen en motor; een negen voor het model, het bergopwaarts rijden, het verbruik en de versnellingsbak.
Minder goed waren het afwerkingsniveau, de rijpositie en het zicht, die kregen een zeven en de grootste kritiek kregen de ongemakkelijke pedalen, de kleine kofferbak en de beperkte ruimte voor passagiers achterin.

'Arts en Auto' schreef onder andere over de FIAT 850 Coupé:

'Het rijden in de coupé bleek onder wisselende omstandigheden werkelijk een genoegen. De wagen stuurt prettig direct, ook bij hoge tempi, reageert onmiddellijk op een lichte druk van de accelerator en ligt zeer vast op de weg, zoals trouwens ook de stam- vader de '850' coach doet.
Op de autobaan kan rustig een kruissnelheid van 110-120 km constant worden aangehouden. Ligging, zowel als vering permitteren dat, mede omdat de beremming volkomen voor haar vrij zware taak is berekend. De bediening van de versnellingen is een genoegen op zichzelf en is in de eerste plaats een gevolg van de onderling zeer goed gekozen transmissiever- houdingen van de volledig gesynchroniseerde vier-bak. Met een dergelijke combinatie van licht en direct sturen, snel optrekken, perfect remmen en soepel schakelen zit men vooral in druk stadsverkeer op rozen; speciaal in file en bij regelmatig optrekken en passeren. Maar niet minder komt dit alles tot zijn recht op snel klimmende, dalende en kronkelende wegen in geaccidenteerd terrein.'

De 850 Coupé was een groot succes; Fiat moest de productie verdubbelen van 100 exemplaren per dag naar 200 exemplaren. In minder dan drie jaar tijd werden van de eerste serie 850 Coupe 180.000 exemplaren geproduceerd.

Het model werd al snel een trend en zelfs de Engelse adel was van de Fiat 850 Coupé onder de indruk, tot het punt dat ook de hertogin van Kent er in 1967 een kocht.
Dat leidde tot een rel, alle Britse autofabrikanten waren woedend: een woordvoerder van de Society of Motor Manufacturers and Traders zei:
"Wij hopen en verwachten altijd dat de koninklijke familie en de Engelse ambassades in het buitenland Britse auto's gebruiken. Het is echt een farce dat ze hun toevlucht nemen tot buitenlandse auto's."

Toch wilde de hertogin van Kent de 850 Coupé en omdat de lokale belastingen vrij hoog waren betaalde ze er 770 pond voor, wat neerkomt op 1.347.000 lire.

In 1968 debuteerde de 850 Sport Coupé, ook op de Autosalon van Genève.

De carrosserie werd hertekend maar het algemene uiterlijk bleef intact. Nieuw waren de dubbele koplampen, bumpers met verticale rubberen overriders en rechthoekige richtingaanwijzers onder de koplampen. Aan de achterkant kwamen dubbele, ronde, achterlichten, de motorkap kreeg een rand die je het idee geeft van een vleugje spoiler. In het interieur werd de geluidsisolatie verbeterd en er kwam tapijt en ook een middenconsole. Het stuur had voortaan een houten rand met geperforeerde spaken.

De tweede serie van de 850 Coupé kreeg een motor van het type 100 GBC 000 waarvan de cilinderinhoud vergroot werd tot 903 cc. Het vermogen steeg naar 52 pk. De maximale snelheid nam toe tot meer dan 145 km/u.

De toename van het vermogen maakte een reeks aanpassingen noodzakelijk: kleppen en klepzetels werden aangepast, de carburateur kreeg een andere afstelling, het oliecarter werd groter en van aluminium, de gelijkstroomdynamo werd vervangen door een wisselstroomdynamo (nodig vanwege de uitbreiding met nieuwe stroomverbruikers als extra koplampen, instrumenten en achteruitrijlichten). Ook kreeg de auto nu radiaalbanden, groter van formaat.

De 850 Sport Coupé was in de volgende kleuren leverbaar:

In 1971 maakte de derde en laatste serie van de succesvolle Fiat 850 Coupé zijn debuut, ook weer in Genève en ook weer ontworpen door het Style Center van Fiat in Turijn.

Van die versie kreeg het frontpaneel de grootste verandering; de binnenste koplampen werden vergroot en verplaatst en voldeden daarmee aan de nieuwste wetgeving.
Verder veranderde er niet veel, behalve dan dat de totale lengte van de auto met 39mm toenam, vanwege het aangepaste front (dat scheelde al 29mm).

In 1971 kostte de vernieuwde (derde) versie 1.100.000 lire. Dat was 230.000 lire meer dan de 850 Special. De Coupé had voor die prijs weinig concurrentie maar je kon als alternatief een Autobianchi A112 (980.000 lire), een Innocenti Mini Minor Mk3 (998.000 lire) of een spannende Mini Cooper Mk3 (1.307.000 lire) kiezen.
Andere, ‘kleine’, coupés waren de Daf 55 1100 (1.240.000 lire), de Simca 1200 S (1.559.000 lire) of de Skoda S 110 R 1100 (1.185.000 lire).

De Fiat 850 (Sport) Coupé werd tussen 1965 en 1971 door FIAT geproduceerd.
Beide versies van de 850 Sport Coupé overtroffen het succes van de vorige "850 Coupé", met een totaal van ongeveer 200.000 verkochte exemplaren.
De productie van de Fiat 850 Coupé stopte in 1971 na in totaal 384.906 exemplaren.

Hoewel er begin 2024 online al een paar maanden artikelen verschenen die aan de 60e verjaardag van de Fiat 850 gewijd waren, was de echte verjaardag pas eind april: de 850 werd geïntroduceerd op 29 april 1964. Dat zie je aan de kalender die ooit in een Italiaans blad werd gepubliceerd en waarin alle hoogtepunten van de eerste 6 maanden van 1964 werden beschreven. Onthoud die datum dus.

Cinefiat is een onuitputtelijke bron van films waarin de Fiat 850 te zien is. Ook deze twee komen daar vandaan en zijn zeer de moeite waard voor de 850 liefhebbers.

In de eerste film zien we naast beelden uit films die ik al eerder hier heb besproken ook nieuwe stukjes.

In de tweede film komt de productie van de Fiat 850 in de Mirafiori fabriek van Fiat aan bod. Ook hier weer een paar shots die je op deze site al gezien kunt hebben maar het meeste heb ik nog nooit geplaatst. Klikken (op de foto mag ook) en kijken dus

Ik vond ook nog wat andere foto's uit de productie:

Van de foto's hieronder herken ik niet de drukte van de lijn in Mirafiori (geen andere types in beeld); ik vermoed dat het foto's van Seat-productie zijn)

Deze foto vond ik op Instagram. Waarschijnlijk is het een presentatie op een beurs want zoveel mannen in pakken lopen normaal niet aan de productielijn.

Voordat de Fiat 850 werd vrijgegeven voor de markt werd er uitgebreid mee getest op veiligheid. Dat werd door CineFiat haarscherp vastgelegd op film en die circuleerde rond 1965 langs dealers en pers. Waarom 1965? Omdat er op de oorspronkelijke film ook tests met het prototype van de Fiat 124 staan en die kwam pas in 1966 uit.

Uit de oorspronkelijke film waarvan ik de YouTube-link kreeg doorgestuurd door Chris B, een van de Amerikaanse bezoekers van deze site, heb ik alleen de opnames met de Fiat 850 geknipt en die tot een nieuwe film samengeplakt die je kunt zien als je op de foto klikt:

Er werd nog een tweede editie van afgeleverd, die zie je HIER.

Deze had ik nog niet eerder gezien dus ik ben nog eens door mijn fotoverzameling gaan kijken of dit echt een prototype van de Fiat 850 zou kunnen zijn.

De achterkant van het prototype op de foto hieronder lijkt er wel erg sterk op. Geverifieerd dus.

Fiat zorgde er voor dat monteurs alle ins en outs van nieuwe modellen leerden kennen en daarvoor werd een interne leerschool ingericht:

Toen de Fiat 850 in 1964 uitkwam werd er met dit model getraind. Hier wordt de werking van het raammechanisme uitgelegd.

De verwachting was dat de Fiat 850 een belangrijk model voor Fiat zou worden dus werd in mei 1964 de introductie van de nieuwe Fiat 850 in Turijn groots aangepakt. Eén van de hallen van de Salon werd ontruimd en volgereden met 850's in alle kleuren. De importeurs en dealers die waren uitgenodigd kregen natuurlijk een presentatie en konden daarna uitgebreid kennis maken met de auto waarna er ook nog mee kon worden proefgereden. Van de proefritten heb ik helaas nog geen foto's gevonden. De filmbeelden van de introductie wel. De link staat onderaan dit artikel.

Als dealer kreeg je dit mooie naamplaatje:

Voor de pers was er deze persmap en CineFiat schoot er deze beelden

 

Een mooie foto van de ontwerpfase van de Fiat 850!

Kun je trots aan je kleinkinderen vertellen dat je aan de realisatie van deze iconische auto hebt mogen meewerken.