Wie Fiat 850T zegt denkt er meestal niet aan dat Zastava in het toenmalige Joegoslavië daarvan ook een versie gebouwd heeft: de Zastava 430/435/850 & 900-serie.
In Nederland is ook een Zastava Zatvoreni geregistreerd hoewel de Zatvoreni meestal een afgeleide van de 128 is.
Deze Zastava's werden tussen 1970 en 1990 onder licentie vervaardigd in de fabriek in Sombor (nu Servië)
Deze serie bestelwagens, die een kopie van de Fiat 600T - 850T & 900T-reeks was, was een groot succes bij lokale ambachtslieden, kleine handelaars en staatsinstellingen. Het was in de Balkan een van de zeldzame transportmiddelen van dit type.
Zastava 430
Dit eerste model van wat een lange serie zou worden, werd gepresenteerd in 1970. Gebouwd onder licentie, was het de Joegoslavische versie van de Fiat 600 T (tweede serie) uit 1963. Het was een eenvoudige gesloten bestelwagen met de mechanische delen van de lokaal geproduceerde Zastava 600 met een Fiat 100D-motor van 767 cc met 27 pk bij 4.600 tpm, had een laadvermogen van 600 kg voor een GVW van 1.470 kg. Hij kwam ook beschikbaar in een minibusversie bestemd voor 8-persoons schoolvervoer.
Zastava 435
De werd gepresenteerd in 1977, als een krachtigere versie van de "430" omdat hij de 850 -motor kreeg van de Zastava 850S.
Net als bij de eerste serie worden ook bestelwagen-, gezins-, sanitair- en minibusversies op de markt gebracht. De technische verschillen tussen de 2 modellen waren minimaal. Alleen motor van de Zastava 850, een 4-cilinder Fiat 100G van 843 cm3 met 35 pk DIN werd overgenomen. De grootste veranderingen betreffen eerder de carrosserie: de Zastava 435 kreeg de uitstraling van de Fiat 900 met de rechthoekige koplampen van de Fiat 127.
Net als het Italiaanse origineel bood de Zastava .435 een laadvolume van 2,65 m3 met normaal dak en 3,0 m3 met verhoogd dak. De toegankelijkheid was bijzonder eenvoudig omdat de fabrikant de keuze bood uit talloze combinaties met twee draaideuren voor de bestuurder en de passagier, een of twee schuifdeuren aan de zijkanten en een achterklep.
Zastava 850
In 1980 werd de Zastava 435 omgedoopt in Zastava 850. Hij kreeg enkele detailverbeteringen, zoals het reservewiel dat werd verplaatst van voor de passagiersstoel naar het transportcompartiment, de achterlichten waren groter (conform Europese regelgeving) en het dashboardinstrumentarium is aangevuld met een waterthermometer. De carrosserie kreeg een complete restyling en de motor wordt vervangen door de 903 cc benzinemotor met 47 pk DIN afgeleid van die van de Fiat 127 al werd die afgeknepen tot 35 pk
Zastava 900
In 1985 presenteert Zastava weer een nieuwe verbeterde versie van zijn kleine bestelwagen die wordt voorzien van de motor van de Yugo 45, de Fiat 100GF van 903 cm3 met 45 DIN pk. Hij zal tot eind 1990 worden geproduceerd, en wordt daarna ook niet vervangen. Het Zastava-assortiment biedt vanaf 1990 alleen pick-upversies van de Zastava 101.
Dit assortiment omvatte verschillende varianten van elk model. Deze varianten kregen de volgende codes die Zastava op al zijn modellen gebruikt:
F - Gesloten bestelwagen,
K - Bestelwagen met ramen,
FP - Personenbus,
L-lux - speciale minibus,
T - Pick-up enkele cabine,
P - Pick-up dubbele cabine
FP - gekoelde cel,
FM - Politie,
S - Ambulance.
Foto's van Mike van Leeuwen
Van de 850 en 900 werden er tussen 1980 en 1990 36.481 exemplaren geproduceerd. Inclusief de 600T uitvoeringen gaat het om meer dan 57000 exemplaren. Nadat de productie werd stopgezet, werden de productiefaciliteiten verplaatst naar de fabriek van Tofaş in Turkije.
Nog wat foto's:
Zastava 850AK
Zastava 850AK
Zastava 850AT enkele cabine
Zastava 850AP dubbele cabine
