Bijna alle merken hebben ontwerpen, projecten en prototypes weggegooid en daar is vaak nog wel documentatie van, maar sommige van die projecten zijn opzettelijk de vergetelheid in gejaagd. Om die vaak interessante modellen boven water te krijgen is een interessante tak ‘motorarcheologie’ ontstaan en daar zijn soms mooie verhalen en foto's over de Fiat 850 te vinden.
Denk nou niet dat ik heel de dag op zoek ben naar die exotische verhalen en foto's. Integendeel, ik laat Google zoeken naar interessante artikelen en daaruit destilleer ik wat de moeite waard is. Daar komt dit verhaal vandaan: hoe de SEAT 850 Sport ontstond.
De Spaanse markt was klaar voor een sportwagen, misschien niet zozeer vanwege gewenste prestaties maar eerder qua stijl en exclusiviteit en dus zag SEAT voldoende mogelijkheden voor een Spider. Zoiets als de Fiat 850 Spider van Bertone die in 1965 gelanceerd was.
Fiat besteedde die productie van die Spider uit aan Bertone wat voor SEAT onmogelijk was. De auto zou in Spanje te hoge importheffingen krijgen en onbetaalbaar worden. Daarom was productie in eigen land belangrijk. Hiermee werd de gedachte geboren om de SEAT 850 Sport dan maar volledig in Spanje te ontwikkelen.
De licentiekosten die Bertone rekende voor het gebruik van het ontwerp waren echter zo hoog dat dit plan niet levensvatbaar leek. Dus werd aan SIATA de opdracht gegeven om te onderzoeken of een 850 Spider met eigen carrosserie mogelijk was. Hoewel SEAT van Fiat een grote vrijheid kreeg bij het ontwikkelen van modellen moet wel worden opgemerkt dat die vrijheid alleen gold voor modellen voor de Spaanse markt. SEAT mocht de Spider daarom niet exporteren; er was dus alles aan gelegen om de ontwikkeling van de Spider geheim te houden voor Fiat.
SIATA (Siata Española SA) had al eerder modellen gebouwd die waren afgeleid van de SEAT 600 (7000 stuks van de bestelwagen Formichetta en de Turisa cabriolet) dus er was al een relatie tussen de twee merken. Om het helemaal geheim te houden werd, volgens sommige bronnen, het bouwen van het prototype niet bij SIATA gedaan, maar in de werkplaatsen van Juncosa.
Toch weerhield dat SEAT er niet van om het project naar de pers te laten lekken en werd op 22 september 1967 een fotosessie van het prototype gemaakt voor de deuren van het SEAT kantoor in Madrid. Er viel nu niets meer te verbergen.
Uit verder onderzoek naar de mogelijkheden van de productie bleek dat in Spanje de benodigde onderdelen niet konden worden geleverd met hetzelfde kwaliteitsniveau als dat van Bertone. Ook kon niet het gewenste productietempo worden gegarandeerd. En toen SIATA het ontwerp klaar had bleek het ook nog veel overeenkomsten te vertonen met de Italiaanse Spider. Ja, ze hadden de voorkant veranderd en zelfs geëxperimenteerd met alternatieven voor de achterkant door de achterlichten van de Fiat 124 te monteren.
Maar het ontwerp werd (in ieder geval op het eerste gezicht) zeker herkend als een 850 Spider van Bertone.
SEAT moest nu erkennen dat het project met SIATA niet levensvatbaar was en sloot het project eind 1967 af. Gelukkig werd het prototype in ieder geval niet vernietigd en zou worden gebruikt tijdens de 6 Uren van Barcelona in 1968 voor de ereronde voor Paco Godia en Brian Muir. Kort daarna werd de auto in Andorra geregistreerd. Of die daar nu nog is kon ik niet achterhalen.
SEAT besloot om de 850 Spider met Bertone-carrosserie dan maar zelf te gaan produceren. SEAT kocht de carrosserieën van Bertone om ze te laten assembleren door hun beste technici. Deze opzet was nodig om het model als "Nationale Productie" te mogen registreren en daarmee in een lagere belastingklasse te laten vallen. En de rest is geschiedenis. De auto werd overigens niet verkocht als SEAT 850 Spider maar als SEAT 850 Sport. In Nederland rijdt (februari 2024) er één van.
Presentatie van de eerste Seat 850 Sport
Het is misschien wel interessant om na te denken over wat er gebeurd zou zijn als die eerdere stap, een ongelukkige proef, wel een succes zou zijn geweest. Welk model van de 850 Spider was er dan?
Paco Godia en Brian Muir rijden de ereronde in de Siata SEAT 850 Spider na het winnen van de 6 Uren van Montjuich in 1968 in een Ford GT40.
Informatie o.a. uit La Escuderia en foto's van SEAT, CEHAL Archive en Juan Miguel Pando Barrero (Pando Archive, IPCE, Spaanse Ministerie van Cultuur en Sport).
